ورود / ثبت نام
مدیریت سردخانه محصول کیوی
با توجه به اين‌كه ميوه کیوی‌فروت خاصيت انبارماني خوبي دارد، درصورتي‌كه پس از ضدعفوني شدن به سردخانه منتقل و درجه حرارت و رطوبت سردخانه به‌دقت تنظيم و تحت كنترل باشد مي‌توان آن‌را تا 6 ماه یا بیشتر نگهداري كرد (برای اطلاعات بیشتر به استاندارد 6803 آیین نگهداری کیوی در سردخانه سال 1382 مراجعه شود).
براساس استاندارد شماره 6803 مورخه 1382 بهتر است که فرم پيشنهادي زیر در موقع تحويل میوه كيوي‌فروت به سردخانه تکمیل شود:
پس از درجه‌بندی، بسته‌بندی، خنک کردن اولیه میوه‌های کیوی‌فروت که کیفیت مناسبی دارند جهت نگهداری بلند مدت به سردخانه منتقل می‌شوند. برای نگهداری میوه کیوی‌فروت از سه نوع سردخانه می‌توان استفاده کرد:
- معمولی (استاندارد ملی ایران شماره 6803 مورخه 1382).
- با اتمسفرکنترل شده (استاندارد ملی ایران شماره ۴۵۵۹: سال ۱۳۷۷)،
- اکسیژن خیلی‌کم (استاندارد ملی ایران شماره ۴۵۵۹ : سال ۱۳۷۷).
سردخانه معمولی
محل نگهداري اين ميوه نبايد در نزديكي ساير ميوه‌ها به‌خصوص دانه‌دارها باشد زيرا به‌علت تصاعد گاز اتيلن ازميوه‌هاي مذكور و حساسيت شديد ميوه كيوي‌فروت، باعث رسيدگي سريع و نرمي و درنهايت فاسد شدن آن مي‌گردد.
دماي بهينه براي نگهداري ميوه 5/0±0 درجه سلسيوس سفارش مي‌گردد . از دماي پايين تر از 5/0 درجه سلسيوس به‌منظور سالم نگهداشتن ميوه و جلوگيري از يخ زدگي احتمالي آن بايد اجتناب كرد. اگر ميوه در دماي 2 درجه سلسيوس نگهداري شود كاهش مدت نگهداري 2-1 ماهه در مقايسه با دماي صفر درجه سلسيوس پيش بيني مي شود. رطوبت نسبي مناسب براي نگهداري ميوه 95 – 90 درصد سفارش مي‌گردد. تندي گردش هوا براي تامين دما و رطوبت نسبي يكنواخت بايد به گونه‌اي باشد تا از ايجاد شبنم يا ژاله روي ميوه و پوسيدگي جلوگيري گردد.
تاكيد ميشود با توجه به حساسيت ميوه كيوي نسبت به اتيلن بايد سعي كرد ميوه در مراحل بعد از برداشت و نگهداري در معرض اتيلن قرار نگيرد. اندازه گاز اتيلن در هواي سالن سردخانه 5-10 قسمت در بیلیون سفارش مي‌گردد. بايد از ليفت تراك‌هايي استفاده کرد كه با نيروي باتري كار مي‌كنند.
سردخانه با اتمسفرکنترل شده
هواي كنترل شده در سالن هايي قابل انجام است كه غيرقابل نفوذ گازها ساخته شده باشند و داراي دستگاه‌هاي اندازه‌گيري اکسیژن، دی‌اکسیدکربن و اتيلن باشند. ميوه‌ها براي نگهداري، بيشينه يك هفته بعد از برداشت بايد در شرايط فوق قرار گيرند.
شرایط رطوبت نسبی، دما مانند انبارهای معمولی است.
- غلظت اکسیژن کم: 2 درصد؛ از مبدلها براي كاهش اكسيژن به 2 درصد حجمي در مدت 2 تا 3 روز بهرهگيري ميشود.
- غلظت دی‌اکسیدکربن بالا: 5 درصد، از جذب کننده‌ها مانند: کربن فعال، هيدروكسيد كلسيم خشك، محلول‌های هیدروکسید سدیم، کربنات پتاسیم استفاده می‌شود.
- غلظت اتیلن کمتر از 1/0 میکرومول بر کیلوگرم در ساعت است.
- مهم‌ترین مزیت انبارهای با اتمسفر کنترل شده نسبت به انبارهای معمولی حفظ سفتی میوه و کاهش شیوع بوتریتیس می‌باشد.
سردخانه‌های با اکسیژن خیلی‌کم
ساختار ساختمانی این انبارها مانند انبارهای کنترل شده (CA) است.
- شرایط رطوبت نسبی، دما مانند انبارهای معمولی و انبارهای کنترل شده (CA) است.
- غلظت اکسیژن کم: 1 درصد؛ اکسیژن کم مانع رسیدن و اکسیژن کمتر از 1 درصد باعث بدتر شدن طعم میوه می‌شود.
غلظت دی‌اکسیدکربن بالا: 1 درصد، Co2 بالا باعث حفظ سفتی میوه و غلظت بالای 7 درصد باعث ناهنجاری‌ها درونی می‌شود.
غلظت اتیلن خیلی پایین.
از مزایای نگهداری میوه در این نوع سردخانه افزایش ماندگاری میوه به مدت 16 هفته بيشتر از سردخانه با هواي معمولي و کاهش 3 برابری سرعت نرم شدن میوه نسبت به انبارهای کنترل شده است.
با توجه به استفاده از سردخانه‌های معمولی در کشور برای نگهداری میوه کیوی‌فروت، سعی می‌شود توضیحاتی در مورد نحوه چیدن پالت‌ها (آئين 3399 كار روش چيدن كالا در سردخانه مواد غذايي سال 1373)، کنترل اتیلن سردخانه در جهت افزایش دوره انبارمانی و کیفیت میوه‌های انبار شده ذکر شود.
روش چيدن كالا در سالن‌هاي سردخانه
در مورد روش چيدن كالا در سردخانه توجه به نكات زير ضروري است :
1- گردش هوا
به منظور تأمين گردش مناسب هوا فواصل زير بايد رعايت گردد:
- فاصله باكس پالت‌ها از جدارههاي سالن نگهداري حداقل 20 سانتيمتر باشد .
- فاصله بين باكس پالت‌ها حداقل 10 سانتيمتر باشد .
- فاصله باكس پالت‌ها از سقف بايد به گونه‌اي باشد كه سطح رويي كالاهاي چيده شده پايينتر از سطح زيرين بادزنها باشد.
2- خالي گذاشتن زير تجهيزات سرمازا
در زير تجهيزات سرمازا به دلايل زير نبايد كالايي چيده شود:
- جلوگيري از ضايعات احتمالي ناشي از برفكزدايي
- دسترسي آسان مسئولان فني به تجهيزات سرمازا
- امكان مانور ليفت تراك
3 -دسترسي آسان جهت كنترل كيفي كالا
بمنظور دسترسي آسان جهت كنترل كيفي كالا از نظر ماندگاري و حفظ ارزش غذائيو غيره بايد راهروهايي پيشبيني گردد . براي اين منظور دو روش پيشنهاد ميشود .
دسترسي كم: يك راهرو با عرض حداقل 70 سانتيمتر در وسط سالن عمود بر راهروي ارتباطي خارج سالن و يك راهرو با عرض حداقل 50 سانتيمتر در عقب سالن منظور ميشود. در هر صورت نبايد بيش از شش رديف باكس پالت بدون راهرو در كنار هم چيده شود.
دسترسي زياد: بين هر دو رديف باكس پالت حداقل 50 سانتيمتر فاصله و يك راهرو با عرض حداقل 50 سانتيمتر نيز در انتهاي سالن منظور ميشود . اين روش براي محصولاتی مانند کیوی فروت است كه به بازديد گسترده و مكرر نياز دارند.
در طول دوره نگهداري جهت شناسايي به موقع ضايعات احتمالي و آگاهي از کیفیت ميوه بايد به گونه‌اي مرتب از آن نمونه برداري كرد و نمونه‌ها را مورد بررسي دقيق قرار داد. در صورت مشاهده هرگونه ناهنجاري در حد امكان از پيشرفت آن جلوگيري نموده و در غير اينصورت نسبت به عرضه در بازار بايد عمل نمود.
4 - خارج كردن كالا به ترتيب ورود
براي امكان خروج كالا به ترتيبي كه وارد شده بايد راهروئي در مقابل در ورودي سالن منظور نمود كه عرض آن با توجه به مانور ليف تراك حداقل 220 سانتيمتر باشد . ضروري است هنگام بارگيري باكس پالت‌ها به صورت ستوني در دو رديف از عقب سالن به سمت راهرو ارتباطي روي هم چيده شوند.
کنترل اتیلن سردخانه
وجود اتيلن در انبارهاي سرد باعث مشكلات فيزيولوژيكي می‌شود. ميوه بالغ اما نارس كيوي‌فروت، در دماي صفر درجه سلسیوس 1/0 ميكروليتر اتيلن در كيلوگرم در ساعت و در دماي 20 درجه سلسیوس 5/0-1/0 ميكروليتر اتيلن در كيلوگرم در ساعت توليد می‌شود، در حالي‌كه ميوه رسيده (سفتي گوشت كمتر از 4 پوند) 100-50 ميكروليتر اتيلن در كيلوگرم در ساعت توليد مي‌كند. برای مقابله با اتیلن می‌توان از روش‌هایی مانند استفاده از مواد جاذب اتیلن، تجزیه اتیلن هوا و بازدارنده‌های اتیلن بهره جست.
گرانول‌های نانوجاذب اتیلن
این گرانول‌ها مخلوطی از نانوآلومینا و مواد اکسید کننده اتیلن نظیر یون پرمنگنات می‌باشد که طی یک واکنش شیمیایی سبب حذف گاز اتیلن می‌شود و به این ترتیب زمان ماندگاری میوه‌ها و سبزیجات در سردخانه ها افزایش می‌یابد. با جذب تدریجی گاز اتیلن توسط نانوجاذب، رنگ آن نیز تغییر می‌یابد.
دستگاه‌های نانوجاذب اتیلن
این دستگاه‌ها جهت تصفیه مداوم سردخانه‌های میوه از گاز اتیلن کاربرد دارد. با قرارگیری نانوجاذب‌های اتیلن در داخل مخزن دستگاه، کیفیت میوه در طی نگهداری در سردخانه تا حدود زیادی تضمین می‌شود. هر دستگاه قادر است فضای 1000 الی 1500 متر مکعب را از گاز اتیلن تصفیه نماید.
دستگاه های تجزیه حرارتی گاز اتیلن
این دستگاه‌ها قادر است با عبور دادن هوا از خلال کاتالیست‌های حرارتی و دمای 250 درجه سلسیوس، گاز اتیلن را تجزیه کند و غلظت اتیلن در داخل اتاق سردخانه تا میلیاردم کاهش دهد. این دستگاه برای تبدیل اتیلن به آب و دی‌اکسید کربن از اکسیژن استفاده می‌کنند.
|
دستگاه‌های تجزیه حرارتی گاز اتیلن |
شایان ذکر است که برای کنترل اتیلن در مرحله حمل و نقل میوه می توان از فیلترهای جذب اتیلن مخصوص کانتینرهای حمل میوه و سبزیجات استفاده کرد. این فیلترها جهت حفظ کیفیت میوه در حین حمل و نقل زمینی و دریایی کاربرد دارد. این فیترها با جذب و خنثی‌سازی گاز اتیلن میزان ضایعات میوه و سبزیجات را تا میزان قابل ملاحظه ای در حین حمل کاهش می‌دهد.
