ورود / ثبت نام
مدیریت تغذیه و کوددهی در باغات کیوی
مدیریت تغذیه و کوددهی در باغات کیوی
برای مطالعه مقاله ی مربوط به مدیریت تغذیه و کوددهی در باغات کیوی، از فایل ذیل استفاده بفرمائید.
بهترين نوع خاك براي رشد كيوي‌فروت خاك‌هاي شني هوموس‌دار است و به‌علت رشد رويشي فراوان و باردهي زيادي كه دارد بسيار پرتوقع به عناصر غذايي مي‌باشد. سيستم ريشه اين درختان بسيار گسترده بوده به‌طوري‌كه در تاکستان‌‌هاي ميانسال ريشه‌ها ممكن است كاملاً همپوشاني داشته باشند. درصد زيادي از ريشه‌هاي درختان در نزديكي سطح زمين انتشار دارند، نحوه كوددهي تاکستان‌‌ها در انتشار ريشه نيز تأثير داشته و در تاکستان‌‌هايي كه كود در تمام سطح تاکستان پخش مي‌شود ريشه‌ها نيز گسترده‌تر از تاکستان‌‌هايي است كه ر كود در پاي درختان داده مي‌شود. بايستي حداقل 50 درصد سيستم ريشه دسترسي به عناصر غذايي را داشته باشند تا نياز غذايي درختان تأمين شود.
بررسي وضعيت تغذيه‌اي تاك‌‌ها بايستي هر سال در مرحله فيزيولوژيكي مشابه انجام شود. يعني به جاي یک تاريخ محض، زمان نمونه‌گيري بايستي به‌صورت تعداد هفته بعد از شكفتن جوانه انجام شود. غلظت مواد غذايي برگ‌ها به‌طور قابل توجه‌اي در طول فصل رشد تغيير مي‌كند. غلظت بهينه براي ارزيابي وضعيت تغذيه‌اي در اوايل فصل حدود 4 هفته پس از شكفتن جوانه از غلظت بهينه آنها در هفته 18 بعد از شكفتن جوانه متفاوت است. برخي اهداف خاص را مي‌توان بدون در نظر گرفتن دوره زمانی فصل رشد، نمونه‌برداري را انجام دهد. در اين صورت به‌طور هم‌زمان نمونه‌هايي از برگ (برگ باضافه دم‌برگ) تاك‌‌هاي نشان دهنده علائم خاص و برگ‌‌هاي تاك‌‌هاي سالم نزديك آنها انجام مي‌شود. و با مقايسه نتايج مي‌توان به‌علت نابساماني، بدون داشتن مقدار استاندارد، پي برد.
برآورد مقدار کود مورد نیاز
برای برآورد نیاز کودی تاک‌های کیوی‌فروت میتوان از روش‌های زیر به صورت تکی یا تلفیقی استفاده کرد:
الف: برآورد کود مورد نیاز بر اساس برداشت میوه،
ب: برآورد کود مورد نیاز براساس سن درخت،
ج: برآورد کود مورد نیاز براساس آزمایش خاك و برگ،
د: برآورد کود مورد نیاز براساس علائم ظاهري درختان و تجربه باغدار،
ه: برآورد کود مورد نیاز براساس آزمایش کودي مزرعه‌اي.
مدیریت تغذیه و کود دهی - بروشور خوشه کیوی-صفحه 1ول
کوددهی تاک‌های جوان
کوددهی بايد براساس نياز درخت و باروري آن محاسبه و بكار رود. براساس تحقیقات انجام شده در پژوهشکده مرکبات و میوه‌های نیمه‌گرمسیری کشور، در طي سه سال اول عمر تاكستان لازم است از اول فروردين تا نيمه شهريور با فاصله زماني دو هفته يك بار مقدار پنج ليتر محلول اوره به ناحيه ريشهدواني هر تاك عرضه شود.
- سال اول: 5 گرم اوره برای هر لیتر و در کل 25 گرم اوره در 5 لیتر آب (معادل 12 گرم ازت) در هر نوبت آبیاری است.
- سال دوم: 12 گرم اوره برای هر لیتر و در کل 60 گرم اوره در 5 لیتر آب (معادل 25 گرم ازت) در هر نوبت آبیاری است.
- سال سوم: 25 گرم اوره برای هر لیتر و در کل 120 گرم اوره در 5 لیتر آب (معادل 50 گرم ازت) در هر نوبت آبیاری است.
- در ضمن مي‌توان كود اوره را به‌صورت محلول‌پاشي هم با غلظت نيم درصد به كار برد.
لازم به یادآوري است که چون در هنگام احداث تاکستان براي تهیه بستر مناسب از کود دامی به مقدارکافی استفاده میشود معمولا مقادیر عناصر قابل جذب خاك به اندازه کافی بالا است که تکافوي نیاز غذایی درختان جوان را از نظر فسفر، پتاسیم، منیزیم و سایر کاتیون‌ها که در کانی‌هاي خاك به مقدار مناسب موجود است را بنماید. اما چون نیتروژن، تنها عنصري است که عمدتا در شکل آلی در خاك وجود دارد و به‌علت رقابت شدید ریشه‌ها با ریزجانداران خاك ممکن است درختان جوان دچار کمبود شوند. لذا در سه سال اول که گیاه در مرحله رشد سریع است و نیاز نیتروژن از این لحاظ بحرانی است کود نیتروژن حتما باید به کار برده شود. اما از سال چهارم بر اساس برداشت میوه میتوان سایر عناصر غذایی به ویژه فسفر، پتاسیم، منیزیم و در صورت نیاز آهن، روي، و منگنز را در برنامه کوددهی تاکستان قرار داد.
مدیریت تغذیه و کود دهی- بروشور خوشه کیوی-صفحه دوم
کوددهی تاک‌های بالغ مثمر
دستورالعمل کوددهی تاک‌های بالغ کیوی‌فروت بر اساس پژوهشکده مرکبات و میوه‌های نیمه‌گرمسیری به شرح زیر است. با این وجود، همان طور که قبلا گفته شد میزان کود موردنیاز هر تاکستان بایستی براساس آزمون خاک، برگ، سن تاک‌ها، میزان محصول و .... برآورد شود.
- مقدار کود براي هر تاک کیوی 1100 گرم اوره، 500 گرم دي‌آمونيوم فسفات، يک کيلوگرم کلريد پتاسيم، 300 گرم سولفات منيزيم، 200 گرم سولفات منگنز، 200 گرم سولفات روي و 50 گرم اسيد بوريک می‌باشد.
- در صورت استفاده از روش‌هایکوددهی به غیر از کود آبیاری، یک سوم کود نیتروژن و یک دوم کود پتاسیم به همراه کود فسفر، منیزیم و عناصر میکرو در مقادیر ذکر شده در فروردین ماه استفاده شود. مانده کود نیتروژن و پتاسیم در دو مرحله به فاصله یک و دو ماه از مرحله اول کاربرد، استفاده گردند.
- در صورت استفاده از روش کودآبیاری برای کوددهی تاکستان‌های کیوی توصیه میشود کودها در 10 مرحله (هر 15 روز از فروردين تا اول شهريور) به همراه آب آبياري به درختان داده شدند.
- توصیه میشود براي محلول‌پاشي نيز اوره با غلظت 5 در هزار 4 بار در سال (فروردين، ارديبهشت، خرداد و تير)؛ و دي‌آمنيوم فسفات، کلريد پتاسيم و سولفات منيزيم هر يک با غلظت 5 در هزار 2 بار در سال بر روي برگ درختان کيوي‌فروت اسپري شوند.
روش‌های کاربرد کود در تاکستان‌های کیوی‌فروت
روش کودی در مدیریت تغذیه تاک‌های کیوی‌فروت اهمیت زیادی دارد. کوددهی باید به گونه‌ای باشد که عناصر غذایی به شکل مناسب و در زمان موردنیاز در اختیار گیاه قرار گیرد.عناصر غذایی موجود در کودها به روش‌های مختلفی همچون پخش در سطح خاک، چالکود، محلول‌پاشی برگی و کود آبیاری در اختیار گیاهان گذاشته میشود.
پخش در تمام سطح خاک
در این روش کودهای جامد در سطح خاک به وسیله دست یا ماشین به طور یکنواخت پخش می‌شوند. برای انجام این روش می بایست به نکات زیر توجه شود:
- برای کاهش هدررفت کود توصیه میشود کوددهی قبل از بارندگی انجام شود یا اینکه بلافاصله بعد از کوددهی اقدام به آبیاری شود.
- برای کودهای نیتروژنه توصیه میشود نیاز کودی درخت به صورت تقسیط و در چند مرحله برحسب نیاز واقعی درخت تأمین شود.
- این روش کم هزینه و ساده است و متداول ترین روش کوددهی در کشورمان است.
مشکل اصلی این روش بالابودن تلفات کود به ویژه کودهای نیتروژنه است که اگر کود قبل از آبیاری یا بارندگی در ناحیه سایه انداز درخت پخش شود میتوان تلفات خود را به کمترین مقدار ممکن کاهش داد.
نواری یا خطی
در این روش کود شیمیایی و دامی در یک طرف یا دو طرف درخت در شیارهایی به عرض ۴۰ سانتی متر و عمق ۱۰ تا ۴۰ سانتی متر در سایه‌انداز درخت قرار داده می‌شوند و سطح آن با خاک پوشانده میشود. اگرچه در این روش هزینه کارگری بالا و وقت گیر است اما این روش کوددهی از کارایی خوبی برخوردار است. فواید این روش عبارت‌اند از:
- مقدار تثبیت کودهایی (مثل کودهای فسفری و پتاسیمی) که در خاک به صورت تثبیت شده و غیر قابل جذب در می آیند، کاهش پیدا می‌کند.
- استفاده علف های هرز از کود کمتر میشود.
- مواد غذایی به علت نزدیکی با ریشه گیاهان سریع تر و کامل تر استفاده می‌شوند.
کپه‌ای (چالکود)
روش چالکود شکل خاصی از جای گذاری موضعی کودهای آلی و شیمیایی در خاک است. در روش کپه‌ای می‌بایست به نکات زیر توجه شود:
- بهترین زمان برای این کار در شمال کشور اوایل فصل رشد و زمان متورم شدن جوانه هاست.
- در این روش کوددهی نزدیک ریشه درخت چاله هایی حفر میشود و سپس این چاله ها با مخلوط کودهای آلی و شیمیایی پر می‌شوند.
- تعداد چاله ها بسته به نوع درخت، وضعیت خاک، سن درخت و متفاوت است.
- برای تاک‌های کیوی‌فروت که بیش از ۱۰ سال عمر دارند، ۲ تا ۴ چاله برای هر درخت توصیه میشود.
- در خاک هایی با بافت شنی و در خاک هایی با بافت رسی بهترین محل برای حفر چاله به ترتیب یک دوم انتهایی و یک سوم انتهایی سایه انداز درخت است.
محلول‌پاشی برگی
با توجه به شکل تربیت تاک‌های کیوی‌فروت انجام محلول‌پاشی با استفاده از ادواتی که روی زمین مستقر هستند، هم سطح زیرین برگ و هم میوه‌های آویزان (بیشتر برای ترکیبات کلسیمی) در تاج این تاک‌ها به سهولت در معرض محلول‌پاشی قرار می‌گیرند. برگ‌های کیوی‌فروت دارای تعداد زیادی روزنه هستند که جایگاه اصلی این روزنه ها سطح زیرین برگ است. همچنین تعدادی کرک در برگ این تاک‌ها وجود دارد که هر دو عامل ذکرشده در جذب عناصر غذایی از طریق برگ دخیل هستند. علاوه بر این، کیوی‌فروت دارای لایه نازک اپیدرمی است و سرعت هدایت سطحی بالایی در مقایسه با بسیاری از میوه ها دارد. امر فوق باعث جذب مؤثرتر عناصر غذایی به ویژه طی مراحل اولیه رشد میوه کیوی‌فروت میشود. بنابراین به نظر می رسد تغذیه برگی در کیوی‌فروت راهکار مناسبی برای تأمین عناصر غذایی مورد نیاز این تاک هاست
برای انجام صحیح تغذیه برگی، اطلاع از مرحله رشد تاک‌ها، شرایط آب و هوایی و نوع کود مصرفی مفید خواهد بود. مهم ترین مراحل فنولوژی برای محلول پاشی با هدف بهبود وضع تغذیه ای تاک، مراحل تورم جوانه ، شکوفه دهی، میوه بندی قابل مشاهده و نمو سریع میوه است.
در هوای گرم، مرطوب و آرام، شرایط برای جذب عناصر غذایی مساعد است و این شرایط مطلوب از لحاظ تغذیه برگی غالبا در ساعت‌های پایانی عصر و گاهی در ساعت های ابتدایی صبح مشاهده میشود. محلول پاشی بهتر است در صبح یا بعدازظهر انجام شود که شدت نور خورشید کمتر است. در زمان محلول پاشی دمای محیط نباید خیلی گرم (بیش از ۲۹ درجه سلسیوس) باشد. در حالی که رطوبت نسبی بالاتر از ۷۰ درصد مطلوب است. بهتر است بعد از محلول پاشی، آبیاری مزرعه و باغ انجام شود و محلول پاشی عناصر غذایی قبل از بارندگی انجام نشود.
همه کودها برای محلول پاشی مناسب نیستند. هدف اصلی از محلول پاشی جذب سریع و بهینه عناصر غذایی در بافتهای گیاهی است. بنابراین محلول های تغذیه برگی باید به گونه ای فرمول بندی شوند که حداقل آسیب را به گیاه برسانند.
چهار شاخص مهم در انتخاب کودها برای محلول‌پاشی:
١. شاخص نمک پایین: استفاده از محلول کودی با غلظت بالا به ویژه برای کودهای با بنیان نیترات و کلراید می‌تواند آسیب جدی به بافت های گیاه وارد کند. بنابراین در استفاده از کودها برای محلول پاشی باید به شاخص نمک کودها توجه کنید.
۲، حلالیت زیاد: از کودهایی باید در تغذیه برگی استفاده کنید که حلالیت بالایی در آب داشته باشند و به سهولت در آب حل شوند و رسوبی تشکیل ندهند. از جمله کودها با حلالیت بالا می توان به اوره، مونو پتاسیم فسفات و کلرید پتاسیم اشاره کرد.
٣. درصد خلوص بالا: ناخالصی ها ممکن است با مواد کودی سازگار نباشند، موجب گرفتی ابزار محلول پاشی شوند یا آسیب های جدی به برگ وارد کنند. بنابراین در محلول پاشی باید ناخالصی های همراه مواد کودی مد نظر قرار گیرند.
۴. قابلیت اختلاط کودها: تعدادی از کودها با یکدیگر ناسازگارند و نباید با یکدیگر مخلوط شوند. اختلاط آنها ممکن است به ایجاد رسوب منجر شود و از این طريق قابلیت استفاده عناصر غذایی کاهش می‌یابد یا به گرفتگی ابزار محلول‌پاشی منتهی می‌شوند.
کود آبیاری
کود آبیاری به معنای مصرف کودهای محلول همراه با آب آبیاری است. در روش کود آبیاری کودها مطابق با نیاز گیاه به آب و کود و متناسب با مرحله رشد گیاه برای رسیدن به عملکرد مطلوب به کار برده می‌شوند.
در روش کود آبیاری می بایست به نکات زیر توجه کنید:
-ساده ترین روش برای محاسبه مقدار کود مورد نیاز در هر بار کود آبیاری از تقسیم کردن مقدار نیاز سالانه کاربرد کود بر تعداد دفعات آبیاری به دست می آید.
- اگر منبع آب حاوی عناصر غذایی ضروری از قبیل گوگرد، منیزیم و کلسیم در مقادیر کافی باشد، لزومی به استفاده از کودهای حاوی این سه عنصر برای کود آبیاری نخواهد بود و در صورت نیاز به استفاده از آنها ۲ تا ۴ تانکر کود ضروری است.
- غلظت كل عناصر غذایی در لوله اصلی نباید بیشتر از ۵ گرم بر لیتر باشد و همواره کودها با آب کافی مخلوط شوند.
- در برنامه جامع کودی مصرف کودها باید بر اساس تجزیه برگ، خاک، مقدار میوه برداشتی و متناسب با نیازهای واقعی محصول تنظیم شود.
-به منظور کاهش اسیدیته آب آبیاری (حداقل تا اسیدیته ۶) می توان از اسید ارتو فسفریک و اسید سولفوریک استفاده کرد. توجه داشته باشید که کاربرد بیش از حد اسید در شبکه آبیاری موجب خوردگی میشود.
-آمونیاک بی آب و آمونیاک مایع منابع ارزان نیتروژن هستند، ولی کودهایی که حاوی آمونیاک آزاد باشند می توانند باعث انسداد لوله های آبیاری و آب چکان ها شوند.
-علاوه بر غلظت کلسیم و منیزیم در آب، میزان املاح آب که به صورت هدایت الکتریکی نمایش داده میشود نقش مهمی در تلفات آمونیاک از طریق تصعید ایفا می‌کند. بنابراین کاربرد آمونیاک در آب آبیاری به کیفیت آب بستگی دارد.
-اغلب می توان اوره، نیترات آمونیوم یا سولفات آمونیوم را به عنوان منابع نیتروژن مصرف کرد. چنانچه اشکال جامد این کودها مصرف شوند به سرعت در آب حل می‌شوند.
- کودهای فسفاتی مانند سوپرفسفات در کود آبیاری به علت کم بودن قابلیت انحلالشان نمی توانند مصرف شوند. همچنین ترکیبات محلول فسفات ممکن است موجب ایجاد رسوب شود و مجاری شبکه را ببندند.
- مصرف پتاسیم در آب آبیاری به علت حلالیت زیاد املاح پتاسیم نسبتا بدون اشکال است. قابلیت انحلال ترکیبات پتاسیم به این ترتیب است: کلرور > نیترات > سولفات.
در اغلب مناطق تولید کننده کیوی‌فروت مقدار کود مورد استفاده برای تاک‌های بارده بر اساس سابقه کودهی، نتایج آزمون برگ، خاک و عملکرد این تاک‌ها تنظيم میشود. انتخاب منبع کودی به اسیدیته، مقدار کلسیم، منیزیم و مواد جامد محلول کل در آب آبیاری بستگی دارد. تناوب کاربرد کود به روش کود آبیاری به منطقه‌ای که درخت در آن رشد یافته (از نظر بافت خاک و اقلیم) وابسته است، ولی به طور کلی دامنه تناوب کاربرد از روزانه تا هفتگی یا دو هفته یک بار متغیر است.